Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β’ Γυμνασίου - Οδυσσέας Ελύτης « Πίνοντας ήλιο κορινθιακό»

v  Σύντομη απόδοση του περιεχομένου

 Ο ποιητής τριγυρίζει στις εξοχές, απολαμβάνοντας τον ήλιο και τις μικρές χαρές κοντά στη φύση. Χορταίνοντας από ομορφιά, ζωτικότητα και ενέργεια, νιώθει να πλημμυρίζει από αισθήματα αισιοδοξίας και πληρότητας, ενώ η φαντασία του ξαναπλάθει τον κόσμο όμορφο, σύμφωνο με τους πόθους και τα όνειρά του.

v   Ερμηνευτική προσέγγιση

Α) Δομή – διάρθρωση ενοτήτων

 Βασική ιδέα του ποιήματος είναι η στενή σχέση του ποιητή με τη φύση. Ο ποιητής αισθάνεται να ταυτίζεται με τα πράγματα του φυσικού κόσμου.

Το ποίημα χωρίζεται σε δυο στροφικές ενότητες:

 1η: Οι θετικές εμπειρίες του ποιητή μέσα στη φύση.

 2η: Η βίωση μιας νέας πραγματικότητας, που ανταποκρίνεται στους πόθους του ποιητή.

Β) Ερμηνευτικά σχόλια στο περιεχόμενο

Διαβάζοντας τα μάρμαρα: δηλώνεται μεταφορικά η γνωριμία και η βαθύτερη κατανόηση του αρχαίου πολιτισμού.

Αμπέλια θάλασσες: η φράση μπορεί να σημαίνει αμπέλια και θάλασσες ή αμπέλια σαν θάλασσες (χαρακτηριστικό του κορινθιακού τοπίου).

Ένα τάμα ψάρι: η δραστηριότητα του ψαρέματος παρουσιάζεται μεταφορικά.

Τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει: το φως του ήλιου «διαβάζει» τα φύλλα, ο ήλιος είναι δηλαδή στραμμένος προς αυτά (κανονικά, τα φύλλα στρέφονται προς τον ήλιο).

Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται / Ν’ ανοίγει: ο ποιητής απολαμβάνει τις χαρές της «ζωντανής» στεριάς, που αποκτά αλληγορικά θηλυκή ιδιότητα.

 Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του ανέμου: ο άνεμος εμφανίζεται σαν στερεή ύλη, που ο ποιητής μπορεί να τη νιώσει με την αφή.

Οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς: υπερρεαλιστική εικόνα, που παρουσιάζει τα δέντρα της λεμονιάς σε ανθοφορία.

Φεύγω με μια ματιά [...] όπου ο κόσμος ξαναγίνεται / Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς: ο ποιητής φεύγει με τη φαντασία προς έναν κόσμο που ξαναγίνεται όμορφος, στα μέτρα των πόθων του.

v   Τεχνική του ποιήματος

1.      Ο χώρος και ο χρόνος.

 Χώρος των ποιητικών γεγονότων είναι η ελληνική καλοκαιρινή φύση. Χρόνος είναι το παρόν. Όπως δηλώνουν τα ρήματα σε χρόνο ενεστώτα, όλα μοιάζουν να συμβαίνουν στο «τώρα» και ο ποιητής εμφανίζεται να απολαμβάνει ξένοιαστα τη ζωή μέσα σε μια απέραντη ομορφιά.

2.      Η εικονοποιία.

Στο ποίημα κυριαρχούν εικόνες από το φυσικό περιβάλλον και τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι περισσότερες είναι οπτικές και κινητικές («δρασκελίζοντας αμπέλια θάλασσες», «σημαδεύοντας με το καμάκι ένα τάμα ψάρι…», «τα πράσινα πουλιά σκίζουν τα όνειρά μου»), αλλά και εικόνες που αναφέρονται και στις άλλες αισθήσεις, όπως στη γεύση («πίνω νερό»), την αφή («κόβω καρπό», «χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές»), την όσφρηση («οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη»). Υπάρχουν επίσης μεταφορικές εικόνες («πίνοντας ήλιο», «διαβάζοντας τα μάρμαρα» κ.ά.). Οι εικόνες που πλάθονται με τολμηρούς συνδυασμούς λέξεων είναι χαρακτηριστικό του υπερρεαλισμού («χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του ανέμου», «οι λεμονιές αρδεύουνε τη γύρη της καλοκαιριάς»).

3.      Η γλώσσα και τα εκφραστικά μέσα.

Γλώσσα του ποιήματος είναι η απλή δημοτική. Στο λεξιλόγιο κυριαρχούν τα ρήματα, οι μετοχές και τα ουσιαστικά, που δίνουν κίνηση και ζωντάνια. Το ύφος είναι απλό και ζωηρό.

4.      Στιχουργική.

Το ποίημα είναι γραμμένο σε ελεύθερο στίχο, χωρίς συγκεκριμένο μέτρο και αριθμό συλλαβών σε κάθε στίχο και χωρίς ομοιοκαταληξία.

5.       Ιδέες – συναισθήματα

Το ποίημα είναι αντιπροσωπευτικό των αντιλήψεων του ποιητή για τη ζωή και την τέχνη του. Σύμφωνα με τον Ελύτη, η αρμονική σχέση ανθρώπου και φύσης είναι πηγή χαράς, αισιοδοξίας και δημιουργίας. Κοντά στη φύση ο άνθρωπος αποκτά αυθεντικές εμπειρίες, γιατί μαθαίνει πράγματα που ανταποκρίνονται στους πόθους και τις επιθυμίες του. Ως προς την τέχνη, διακρίνεται στο ποίημα ο ρόλος που δίνει ο ποιητής στη φαντασία, η οποία μπορεί να ξαναπλάθει τον κόσμο όμορφο, όπως εκείνος τον έχει ονειρευτεί, δείχνοντας έτσι ότι η ποίηση έχει τη δύναμη να μεταμορφώνει τον κόσμο.